لام لیشمانیا انریتی

لام لیشمانیا انریتیLeishmania enrietti microscope slide

لام لیشمانیا انریتیLeishmania enrietti microscope slide

عامل بیماری لیشمانیوز در خوکچه هندی می باشد.

لیشمانیا

جزو تاژکداران خونی نسجی است .

این تک یاخته به دو شکل دیده می شود:-فرم بدون تاژک (آماستیگوت )یا لپتوموناد:کوچک و بیضی شکل به اندازه 2 تا 5 میکرون در 1 تا 3 میکرون است.این موجودات در داخل واکوئلهای سلولهای فاگوستیک ( داخل سلولی) در میزبانان مهره دار دیده می شود.

فرم تاژکدار-(پروماستیگوت) یا جسم لیشمن: این شکل انگل مجهز به یک تاژک قدامی طویل وظریف است و بصورت گلابی و یا دراز و باریک و دوکی به اندازه 14 تا 20 میکرون در 1.5 تا 4 میکرون دیده می شود که در محیط کشت و بدن میزبان بی مهره دیده می شود.

جهت تشخیص میکروسکوپی نمونه از زخم  یا بافت یا خون در محیط کشت رشد داده می شود .

مشخص ترین ساختمانهای رنگپذیر در فرم آماستیگوت انگل هسته و کینتوپلاست میله ای شکل است.

چرخه زندگی انگل از دو مرحله متناوب حضور در میزبان مهره دار و حشره فلبوتوموس(پشه خاکی) تشکیل شده است ، به این شکل که پس از آنکه انگلهای داخل سلولی فرم بدون تاژک (آماستیگوت)   همراه با خون توسط پشه خاکی خورده می شوند  در روده حشره تبدیل به اشکال تاژکدار (پروماستیگوت) شده و تکثیر می یابند و عفونت زا می شوند زمانیکه پشه خاکی مجدادا مهره دار را نیش می زند تعدادی پروماستیگوت عفونت زا وارد بدن میشوند که سریعا خود را به داخل سلولهای فاگوسیت می رسانند تا در آنجا تکثیر شوند با پاره شدن سلول ماکروفاژ انگلها در خون به همه جای بدن منتشر می شوند .لیشمانیا چند نوع مختلف دارد :لیشمانیا دونووانی عامل لیشمانیازیس احشایی یا کالاآزار (بیماری سیاه) در اثر ابتلا کم خونی ایجاد شده کبد و طحال بزرگ می شوند و فرد لاغر و ضعیف می شود عفونت بالا مجر به مرگ می شود. اماستیگوت های لیشمانیا دونوانی در اسمیر طحال که با گیمسا رنگ آمیزی و با روغن سدر مشاهده می شود.

لیشمانیا برازیلینسیس عامل بیماری پوستی مخاطی می شود که منجر به ایجاد  زخمهایی واضح  بیشتر در صورت می شود.
انگل لیشمانیا ترو پیکا عهد قدیم تولید لیشمانیازیس جلدی می کند ، اغلب خود به خود بهبود می یابد و موسوم به زخم شرقی ( سالک ) می باشد گاه بیماری به اشتباه جذام و یا دیگر عفونت های باکتریایی و قارچی تشخیص داده می شود

مخزن بیماری لیشمانیوز جلدی در ایران

لیشمانیوز جلدی به دو گونه است . نوع شهری یا خشک (Anthroponotic) در این نوع مخزن بیماری انسان بوده ولی سگ هم بطور اتفاقی به بیماری مبتلا می گردد.
در لیشمانیوز جلدی نوع روستایی یا مرطوب (Zoonotic) مخزن بیماری عمدتاً جوندگان بوده که مهمترین آنان در ایران رومبومیس اوپیموس  (در اصفهان) از خانواده ژربیل ها مي باشد جوندگان دیگری نیز بعنوان مخزن لیشمانیوز جلدی نوع روستایی در ایران مورد بررسی و تائید قرار گرفته اند که از آنجمله مریونس لیبیکوس در شهرستان نطنز استان اصفهان مریونس هوریانه در سیستان و بلوچستان و تاتراایندیکا (Tatera indica)  درخوزستان.

راههای سرایت بیماری و سیکل زند گی انگل
زندگی انگل دارای دو مرحله است یک مرحله لیشمانیانی و دیگری مرحله لپتومونائی در مرحله لیشمانیائی که به آن آماستیگوت می گویند انگل بصورت ارگانیسم فاقد تاژک با بدن گرد یا بیضوی و گاهی دوکی شکل است که در داخل سلول های بیگانه خوار (ماکروفاژ) پستانداران وجود دارد و اجسام لیشمن نامیده می شود.
در مرحله لپتومونائی که به آن پروماستیگوت نیز می گویند از تغییر شکل حالت لیشمانیائی بوجود می آید، در این شکل انگل تاژکی د رقسمت قدامی خود دارد که این شکل انگل در دستگاه گوارش پشه خاکی و هم چنین در داخل محیط کشت دیده می شود. انگل در فرم آماسیتگوت در بدن میزبان مهره دار مثل انسان و حیوان قرار دارد و اغلب در داخل ماکروفاژها (سلولهای بیگانه خوار ) زندگی می کند. پشه خاکی جنس ماده خونخوار است. و با مکیدن خون ، آماستیگوت را می بلعد و در دستگاه گوارش به مرحله پروماستیگوت تبدیل می نماید. این فرم ارگانیسم با تقسیم بندی غیر جنسی دوتایی زیاد می شود و بعد از گذشتن 5 الی 20 روز تعداد آنها زیاد شده  بطوریکه در سالک با نیش زدن پشه خاکی ماده آلوده ، این انگل به انسان سالم منتقل شده و باعث بروز زخم سالک می گردد.

لیشمانیوز احشایی  (کالاآزار )
– تشخیص مظنون (Suspecred):
بروز علام کلینیکی بصورت بیماری تحت حاد با علائمی نظیر تب ، هپاتومگالی ، اسپلنومگالی ، کاهش وزن ، کم خونی ، تغییر رنگ پوست.
– تشخیص محتمل (Probable):
علائم بالینی همراه با آزمایش IPA DAT مثبت
– تشخیص قطعی : (Definite)
دیدن انگل در گسترش تهیه شده از بافتها (طحال ، مغز استخوان و غدد لنفاوی) و یا بدست آوردن آن در محیط کشت
تشخیص بیماری
تشخیص لیشمانیوز جلدی:
تشخیص بالینی سالک وقتی به اثبات می رسد که میکروارگانیسم در اسمیر رنگ آمیزی شده مایع حاصل از ضایعات جلدی و یا کشت دیده شود و یا در آزمایش بافت شناسی در بافت رنگ آمیزی شده مشاهده گردد.
معیارهای تشخیص آزمایشگاهی :
1- آزمایشات انگل شناسی مثبت (اسمیر یا کشت از زخم )
2- آزمایشات سرولوژی مثبت (IFA,ELIZA) فقط برای لیشمانیوز مخاطی

برگرفته از کتاب انگل شناسی نوا-بروان ترجمه دکتر اطهری چاپ سیزدهم و کتاب انگل شناسی پزشکی مارکل ترجمه دکتر کواکب چاپ دوم و

سایت پزشکان بدون مرزwww.pezeshk.us